W celu ustalenia stanu wdrożenia w ROD ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o otrzymaniu czystości i porządku w gminach, która zmieniła system gospodarowania odpadami komunalnymi w ROD oraz w celu wypracowania rozwiązań prawnych mających na celu pomoc ROD i działkowcom w licznych problemach związanych z wywozem śmieci, w dniu 3 grudnia b.r. KR PZD zapoznała się z obszernym raportem dotyczącym wywozu odpadów komunalnych na dzień 23.08.2020 r. w 4308 ROD, które wzięły udział w badaniu, dokonała oceny sytuacji „śmieciowej” w ROD i przyjęła uchwałę nr 4/VII/2020 w sprawie oceny funkcjonowania w ROD zmienionych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi.

Z oceny funkcjonowania w ROD zmienionych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi, którą przyjęła KR PZD wynika, że:

  • W ROD obowiązywały (i obowiązują) 3 systemy gospodarowania odpadami komunalnymi tj. prywatny (48%), ogólny gminny (37%) oraz ryczałtowy (11%). W 4% ROD zwolnione były z obowiązku zapewnienia wywozu odpadów komunalnych,
  • W stosunku do 80 % ROD został wprowadzony przez miasto/gminę obowiązek w zakresie segregacji odpadów,
  • W największych miastach obowiązywały (i obowiązują) różne systemy gospodarowania odpadami komunalnymi,
  • Proces wdrażania w ROD zmienionych zasad przebiega dobrze. Co do zasady rady miast i gminy podejmują uchwały dotyczące śmieci zgodnie z prawem. Czasami tylko wprowadzają stawki opłat przekraczające maksymalne, czy też włączają ROD do systemu gminnego bez zgody zarządów ROD.
  • W ROD występuje duży problem z segregacją odpadów, zwłaszcza w dużych ogrodach. Działkowcy nie chcą segregować odpadów lub robią to w niewłaściwy sposób. Do pojemników ogrodowych trafia ogromna ilość odpadów zielonych. Ta sytuacja powoli poprawia się. Duże znaczenie mają działania edukacyjne zarządów ROD, przy wsparciu Okręgów PZD, inwestowanie w monitoring czy budowa wiat śmietnikowych.
  • W zdecydowanej większości ROD wzrosły opłaty za wywóz odpadów (od kilku do nawet 700%). Spowodowane jest to ogólnym wzrostem opłat związanym z sytuacją społeczno-gospodarczą, ale i zwiększoną ilością odpadów wyrzucanych przez działkowców (m.in. w związku z większą liczbą użytkowników na działkach) oraz kosztami związanymi z zatrudnianiem osób do segregowania odpadów, w celu uniknięcia wysokich kar za brak segregacji.
  • Nie ma systemu, który byłby lepiej oceniany przez ROD i działkowców. Każdy z systemów ma swoje zalety i wady. Najwięcej niezadowolenia budzą jednak wysokie opłaty za wywóz odpadów w systemie prywatnym. Firmy wywozowe narzucają ROD bardzo wysokie stawki, które ROD zmuszone są przyjąć – ze względu na częsty brak innych firm, z którymi mogłyby zawrzeć umowy. Dużym problemem jest sytuacja, kiedy żadna z prywatnych firm nie jest zainteresowana wywozem śmieci z terenu ROD albo oferuje wywóz śmieci tylko zmieszanych (co powoduje wyższe opłaty).
  • Zarządy ROD we współpracy z Okręgami bardzo angażują się w działania związane z wdrożeniem zmienionych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi w ROD, jak również w poprawę sytuacji śmieciowej w ROD. Ich działania skupiają się przede wszystkim na pokazaniu działkowcom znaczenia segregacji odpadów i poinstruowaniu ich – jak właściwie segregować (poprzez materiały edukacyjne, narady, szkolenia). Podejmowane są również działania mające na celu wypracowanie korzystnych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi w przepisach miejscowych (poprzez spotkania i wystąpienia do urzędów miast i gmin).

W związku z ww. sytuacją „śmieciową” w ROD, KR PZD przyjęła dla zarządów ROD we współpracy z Okręgami PZD m.in. takie zadania jak:

  • monitorowanie przepisów miejscowych, aby były one uchwalane/zmieniane  zgodnie z prawem i korzyścią dla ROD i działkowców, a w razie potrzeby interweniowanie. Dotyczy to w szczególności: włączenia/wyłączenia ROD z systemu gminnego, maksymalnych stawek opłat, konieczności uzyskiwania odpowiednich zgód, ustalenia momentu obowiązkowej segregacji odpadów.
  • podjęcie działań mających na celu usankcjonowanie w przepisach miejscowych zwolnienia ROD z obowiązku zapewnienia wywozu odpadów – tam gdzie miasta/gminy na mocy zwyczaju nie wymagają od ROD posiadania umowy na wywóz odpadów,
  • negocjowanie z prywatnymi podmiotami odbierającymi odpady komunalne korzystnych warunków umów – nie tylko w zakresie ceny,
  • kontynuowanie działań edukacyjnych, w tym związanych z segregacją odpadów, wyposażania ROD w odpowiednia urządzenia i infrastrukturę oraz w sposób bardziej zdecydowany egzekwowanie od działkowców obowiązku w zakresie segregacji odpadów oraz posiadania kompostowników,
  • realizowanie w szerszym zakresie uchwały KR PZD nr 7/III/2020 z 9.06.2020 r., która zawiera szczegółowe zadania dla zarządów ROD i Okręgów związane z gospodarką odpadami komunalnymi na terenie ROD.

Natomiast Krajowa Rada PZD  zwróciła się do Krajowego Zarządu PZD o rozważenie stworzenia rozwiązań prawnych umożliwiających otrzymywanie przez ROD dofinansowania zadań, związanych z założeniem monitoringu, fotopułapek oraz zamykanych wiat śmietnikowych; przygotowanie propozycji do regulaminu w zakresie obowiązkowej segregacji odpadów przez działkowców, zlecenia badania dotyczącego stanu zagospodarowania działek w zakresie kompostowników i wypracowanie stosownych rozwiązań prawnych; dalsze monitorowanie ewentualnych zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, jak również dokonanie głębszej analizy kosztów wywozu śmieci z terenów ROD w przypadku systemu prywatnego i wypracowanie odpowiednich wniosków i rozwiązań.

Krajowa Rada PZD

Warszawa, dnia 4 grudnia 2020 r.